A enfermidade pulmonar obstructiva crónica, máis coñecida como EPOC, é unha patoloxía moi frecuente pero segue sendo altamente descoñecida. Para facernos unha idea, en 2016 a Organización Mundial da Saúde (OMS) estimou que había unha incidencia de 251 millóns de casos no planeta e que 3.200.000 millóns de persoas faleceron por esta causa en 2015. Esta enfermidade respiratoria cada vez é máis prevalente debido, entre outras cousas, ao consumo de tabaco e ao envellecemento xeneralizado da poboación. Neste artigo, aclaramos as principais dúbidas.
Que é a EPOC e cales son os seus síntomas
A EPOC é unha enfermidade prevenible e tratable, pero non curable, das vías respiratorias que se caracteriza porque o paso do aire a través delas atópase limitado. Isto provoca síntomas como os seguintes:
- Sensación de falta de aire (disnea), en especial ao realizar esforzos.
- Tose frecuente.
- Secreciones máis abundantes.
- Ruídos no peito ao respirar en forma de pitos (sibilancias).
- Tiraxe intercostal, é dicir, que os músculos que se achan entre as costelas contráense tirando das costelas cara a dentro.
Por que se produce a EPOC
Existen varios factores de risco relacionados coa EPOC. Estes son os principais:
- A inhalación do fume do tabaco, tanto activo como pasivo. Este é o factor máis importante.
- Queima de biomasa (ósos de oliva, cascas, froitos secos, restos de madeira…) como combustible doméstico.
- A contaminación atmosférica.
- A exposición laboral a pos, gases e fumes tóxicos.
- Padecer tuberculose pulmonar.
- As infeccións respiratorias graves de repetición.
- Os factores xenéticos, como a deficiencia de alfa-1-antitripsina.
- A idade e o sexo. A prevalencia aumenta coa idade e é máis frecuente nos homes.
- A asma e a hiperreactividad bronquial.
Como se diagnostica a EPOC e cando se considera grave
Sospeitaremos que unha persoa ten EPOC se ten máis de 35 anos e estivo exposta a factores de risco (especialmente ao tabaco cun índice de tabaco-ano maior ou igual a 10), se presenta tose persistente (con ou sen produción de secreciones) e sensación de falta de aire.
O índice tabaco-ano calcúlase dividindo o número de cigarros fumados ao día entre os anos que a persoa leva fumando. Pola súa banda, a sensación de disnea pódese medir coa Escala da valoración de disnea MRC modificada:
- Grao 0: normalidade. Só noto que me falta o aire se realizo un gran esforzo físico.
- Grao 1: fáltame o aire ao andar rápido en chairo ou ao subir unha pendente pouco pronunciada.
- Grao 2: a falta de aire impídeme manter o paso doutras persoas da miña mesma idade camiñado en chairo ou me obriga a pararme a descansar ao andar en chairo ao meu propio paso.
- Grao 3: téñome que parar porque me falta o aire ao camiñar uns 100 metros ou aos poucos minutos de andar en chairo.
- Grao 4: a sensación de afogo impídeme saír de casa ou aparece ao facer actividades básicas da miña vida diaria como vestirme ou desvestirme.
Nestes casos, realizaránselle varias probas como a espirometría para medir o grao de obstrución ao paso do aire que se produce nos pulmóns; radiografía e TAC de tórax para detectar se se produciron cambios na estrutura dos pulmóns; analítica; gasometría e pulsioximetría para valorar a cantidade de osíxeno en sangue; e a proba de marcha de seis minutos que nos permite analizar a tolerancia a esforzos.
A gravidade dependerá do nivel de obstrución dos pulmóns, do grao de disnea ou da cantidade de agudizacións ou exacerbaciones que presente a persoa afectada.
EPOC: que tratamentos hai
O tratamento da EPOC non consta só da toma de medicación , aínda que esta é fundamental para reducir os síntomas, reducir a frecuencia e gravidade das agudizacións e mellorar o prognóstico.
O tratamento da EPOC inclúe, ademais, medidas non farmacolóxicas como deixar de fumar; a realización de programas de rehabilitación para incorporar no seu día a día novos hábitos e manterse activos; a osixenoterapia ou osíxeno domiciliario naquelas persoas con niveis baixos de osíxeno en sangue de maneira crónica; e tratamento cirúrxico para reducir o volume pulmonar, transplantes…
Que esperanza de vida ten unha persoa con EPOC
A esperanza de vida dunha persoa con EPOC dependerá do grao de obstrución que presenten os seus pulmóns, do seu índice de masa corporal, do grao de disnea e da capacidade que teña para tolerar o exercicio físico. Tamén influirá se a persoa continúa fumando, se toma a medicación tal e como lla indicou o seu médico, se se mantén activa, leva unha dieta saudable e a presenza doutras patoloxías relacionadas (comorbilidades).
A mellor maneira de previr a EPOC é, sobre todo, deixar o tabaco e levar unha vida sa, cunha boa alimentación e o máis activa posible. Se crees que podes ter EPOC ou xa che diagnosticaron a enfermidade, podes participar no proxecto #PionerosHappyAir, deseñado especialmente para persoas como ti.
